โปรตีน... สารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนต่างๆ ร่างกาย

โปรตีนกับสมองและอารมณ์

1. โปรตีนเป็นสารสำคัญต่อการสร้างเอนไซม์ทุกชนิดที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของสมอง การขาดโปรตีนจึงส่งผลต่อการทำงานที่เป็นปกติของสมอง



2. สารอาหารหลายชนิดเกี่ยวข้องกับการทำงานของสมองในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ (Cognition) เช่น วิตามิน กรดไขมัน โดยโปรตีนในรูปของเอนไซม์เข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องอย่างสำคัญ



3. ปริมาณและคุณภาพของโปรตีนที่ได้รับจากอาหาร มีผลต่ออัตราการสังเคราะห์โปรตีนในสมอง การขาดโปรตีนจึงส่งผลต่อการทำงานของสมอง



4. สารสื่อประสาทหลายชนิดที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของสมองโดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านอารมณ์ เช่น เซโรโทนิน (Serotonin) มีหลายปัจจัยที่มีผลต่อระดับของสารชนิดนี้ในสมอง เช่น พันธุกรรม การบริโภคโปรตีน



5. สารคอร์ติซอล (Cortisol) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการทำงานของสมองและอารมณ์ ยังสัมพันธ์กับการบริโภคโปรตีน การให้สารประเภทโปรตีน ไฮโดรไลเสท (Protien Hydrolysate) ช่วยให้การทำงานของสมองดีขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในส่วนของอารมณ์ที่กระปรี้กระเปร่า การผ่อนคลาย ดังนั้นปริมาณและคุณภาพของโปรตีนจึงเกี่ยวข้องกับอารมณ์ตลอดจนการทำงานของสมอง



6. กรดอะมิโนบางชนิด เช่น ทริปโตเฟน (Tryptophan) ที่เกี่ยวข้องกับระดับเซโรโทนินในสมองจึงส่งผลต่ออารมณ์



7. การทำงานของสมองเกี่ยวข้องกับการทำงานของระบบทางเดินอาหาร โดยพบว่าสารเซโรโทนิน สัมพันธ์กับสารบางชนิดที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหาร เช่น เมลาโทนิน (Melatonin) การป้องกันปัญหาในระบบทางเดินอาหารอาจทำได้โดยการใช้ผลของโปรตีนที่สัมพันธ์กับการควบคุมอารมณ์

โปรตีนกับผิว

1. มีรายงานการศึกษาจำนวนมากบ่งชี้ว่า ภาวะการขาดโปรตีนและพลังงานส่งผลเสียร้ายแรงต่อสุขภาพของเส้นผมและผิวหนัง




2. จากการาศึกษาของนักวิจัย UCSD ตีพิมพ์ในวรสาร Nature 2001 พบว่า โปรตีนจำเป็นต่อการสร้างผิวหนังส่วนที่อยู่ด้านนอกสุด ซึ่งเป็นส่วนที่ปกป้องการรุกรานของจุลชีพและปกป้องการสูญเสียความชื้นจากร่างกาย โดยทำหน้าที่เกี่ยวกับกลไกการสร้างเคราติน (Keratin) และเอนไซม์บางกลุ่ม การเสริมโปรตีนจึงช่วยดูแลสุขภาพของผิวหนัง



3. การเสริมโปรตีนให้ผลดีต่อสุขภาพของผิวหนัง เป็นต้นว่าการใช้คอลลาเจน ไฮโดรไลเสท Collagen Hydrolysate) ในรูปของอาหารฟังก์ชั่น



4. เด็กที่ได้รับสารอาหารครบถ้วนรวมถึงโปรตีนย่อมทำให้ผิวมีสุขภาพดี ป้องกันโรคได้ และทำหน้าที่ได้ตามปกติ



5. ภาวะขาดโปรตีนส่งผลเสียต่อการคงตัวของผิวหนังในผู้สูงวัย การเสริมโปรตีนจึงช่วยดูแลสุขภาพของผิวหนัง



6. การขาดโปรตีนส่งผลให้ผิวหนังเกิดความผิดปกติ นำไปสู่การเกิดโรคที่เกี่ยวข้องกับผิวหนังหลายชนิด การได้รับโภชนาการโปรตีนที่เหมาะสมเพียงพอจึงช่วยป้องกันปัญหาเหล่านั้นได้

โปรตีนกับคุณภาพของเส้นผม

1. มีรายงานการศึกษาจำนวนมากบ่งชี้ว่า ภาวะการขาดโปรตีนและพลังงานส่งผลต่อสุขภาพของผิวหนังและเส้นผม



2. มีรายงานการศึกษาพบว่า สารหรือยาบางชนิดที่ขัดขวางการทำงานของโปรตีนบางตัว เช่น NFATc1 ส่งผลต่อการงอกของเส้นผมแสดงให้เห็นว่าโปรตีนเกี่ยวข้องกับการเจริญงอกงามของเส้นผม



3. คุณภาพโปรตีนจากอาหารมีผลต่อการสังเคราะห์โปรตีนในตับและส่งผลต่อคุณภาพและความแข็งแรงของเนผม การบริโภคโปรตีนที่มีคุณภาพจึงช่วยให้เส้นผมมีสุขภาพดี



4. คุณภาพโปรตีนที่บริโภคสามารถนำมาใช้เป็นดัชนีชี้วัดคุณภาพของเส้นผมได้

ที่มา : Achieve August 2009

สุขภาพที่ดีกับผลิตภัณฑ์ควบคุมน้ำหนัก

กระแสการดูแลและใส่ใจสุขภาพกำลังเป็นเรื่องที่ผู้คนในสังคมไทยรวมถึงทั่วโลกให้ความสนใจกันมาก การควบคุมน้ำหนักและการลดความอ้วนก็เป็นหนึ่งในกระแสการดูแลเรื่องสุขภาพที่หลายคนให้ความสำคัญและสนใจมากเช่นกัน จากที่ทราบโดยทั่วไปว่าภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนทำให้คนที่มีภาวะดังกล่าวขาดความมั่นใจ หรือมีความกังวลเกี่ยวกับรูปร่างที่ไม่ได้สัดส่วน ยิ่งไปกว่านั้นยังส่งผลต่อสุขภาพระยะยาวด้วย เช่น อาจก่อให้เกิดโรคต่างๆ อาทิ โรคข้ออักเสบ โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน โรคมะเร็งบางชนิด นิ่วในถุงน้ำดี และโรคเกี่ยวกับระบบหายใจ

วิธีการควบคุมน้ำหนักและลดความอ้วนมีหลายวิธีด้วยกัน แต่วิธีหนึ่งที่ทุกคนให้ความสนใจเป็นพิเศษ คือ การลดน้ำหนักอย่างรวดเร็วในเวลาอันสั้น ความเป็นจริงทางทฤษฎีร่างกายของคนเราจะสามารถปรับเปลี่ยนเพื่อให้รางกายสมดุล เช่น ถ้าเราพยายามอดอาหารเป็นเวลา 2 สัปดาห์ติดกัน จะทำให้ร่างกายอยู่ในสภาวะขาดอาหารได้ และในภาวะเช่นนี้ ร่างกายจะพยายามรักษาพลังงานในร่างกายเพื่อรักษาไว้ซึ่งหน้าที่การทำงานของสมอง โดยการลดอัตราการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย ซึ่งผลจากการทำเช่นนี้น้ำหนักจะลดอย่างรวดเร็วในช่วงเริ่มต้น แต่จะไม่ลดต่อเนื่องยาวนาน ที่สำคัญกว่านั้น น้ำหนักจะสามารถกลับมาเพิ่มได้อย่างรวดเร็ว การลดน้ำหนักที่ถูกต้องจึงควรใช้วิธีลดน้ำหนักตัวลงอย่างช้าๆ ประมาณครึ่งถึงหนึ่งกิโลกรัมต่อสัปดาห์

การลดน้ำหนักและควบคุมน้ำหนักที่ถูกวิธี คือ การรับประทานอาหารที่มีพลังงานเหมาะสมกับความต้องการของร่างกาย พร้อมกับการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อช่วยให้ร่างกายเพิ่มมวลกล้ามเนื้อ ทำให้ร่างกายสดชื่นแข็งแรง และเพิ่มอัตราการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย

การเล่นกีฬาประเภทต่างๆ ไม่ใช่สำหรับคนหนุ่มสาวเท่านั้น โยคะ การเดิน หรือวิ่งเบาๆ เป็นสิ่งที่คนทุกเพศทุกวัยสามารถปฏิบัติได้ แม้แต่การทำงานบ้าน ก็นับเป็นการออกกำลังกายได้อย่างหนึ่ง นอกจากนี้ การเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมควบคู่กับการควบคุมน้ำหนักที่เหมาะสมก็เป็นอีกวิธีหนึ่งในการควบคุมน้ำหนักได้เช่นเดียวกัน

ประเภทของผลิตภัณฑ์ในกลุ่มช่วยควบคุมน้ำหนัก

1. ผลิตภัณฑ์ที่ให้พลังงานต่ำ เป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ช่วยในการควบคุมสัดส่วนของอาหารและพลังงานให้สมดุล ทำให้ร่างกายได้รับพลังงานต่ำลงไม่เกินความต้องการของร่างกาย โดยยังให้สารอาหารที่จำเป็นอย่างครบถ้วนตามที่ร่างกายต้องการ การรับประทานผลิตภัณฑ์ควบคุมน้ำหนักทดแทนมื้ออาหารบางมื้อเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่สะดวก โดยควรเลือกชนิดที่ให้พลังงานต่ำและมีคุณค่า สารอาหารที่ได้จากผลิตภัณฑ์เหล่านี้ต้องครบถ้วนและมีเส้นใยอาหาร ที่สำคัญควรมีรสชาติชวนรับประทาน การเลือกรับประทานอาหารที่มีพลังงานต่ำ ต้องพึงระวังเพื่อให้ได้รับคุณค่าสารอาหารอย่างครบถ้วน เพื่อป้องกันภาวะขาดสารอาหาร รวมทั้งเส้นใยอาหารที่จำเป็นสำหรับการขับถ่าย ขณะเดียวกันการรักษาและควบคุมน้ำหนักในระยะยาวสามารถทำได้โดยการควบคุมสมดุลพลังงานในแต่ละวันให้เท่ากับศูนย์ นั่นหมายถึงร่างกายจะสามารถดึงพลังงานที่ได้รับจากการรับประทานอาหารไปใช้งานหรือเผาผลาญได้ทั้งหมดโดยไม่เหลือสะสมเป็นไขมันส่วนเกินของร่างกาย




2. ผลิตภัณฑ์ที่ช่วยลดการดูดซึมแป้งและน้ำตาล อาทิ สารสกัดจากถั่วขาวและถั่วเหลืองซึ่งช่วยยับยั้งคาร์โบไฮเดรต




3. ผลิตภัณฑ์เส้นใยอาหารหรือไฟเบอร์ มีความสำคัญอย่างมากกับการควบคุมน้ำหนักเนื่องจากเส้นใยอาหารช่วยให้อาหารเดินทางเร็วขึ้น และมีเวลาอยู่ในระบบทางเดินอาหารสั้นลง จึงช่วยลดการดูดซึมและยังช่วยแย่งพื้นที่ในระบบทางเดินอาหาร ทำให้ร่างกายลดความอยากอาหารและรับประทานอาหารได้น้อยลง หากใช้ร่วมกับวิธีการควบคุมชนิดและปริมาณอาหารหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่รับประทานทดแทนมื้ออาหารพร้อมกับให้พลังงานต่ำ และออกกำลังกายร่วมด้วยจะยิ่งให้ผลดีในการลดและการควบคุมน้ำหนัก




4. ผลิตภัณฑ์ที่ช่วยเพิ่มการเผาผลาญไขมันในร่งกาย จากที่ทาบกันดีว่าภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วน มักจะมีการสะสมไขมันตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย หรือแม้แต่บางคนที่มีน้ำหนักไม่เกินมาตรฐานก็มักจะพบว่ามีไขมันสะสมตามหน้าท้อง ต้นขา หรือต้นแขนได้ ซึ่งการสะสมของไขมันนี้ยากที่จะกำจัดให้ลดลงได้ ยิ่งไขมันบริเวณหน้าท้องนับว่าเป็นตัวการร้าย เนื่องจากสามารถก่อให้เกิดโรคเรื้อรังตามมาได้ เช่น โรคเบาหวาน การกำจัดไขมันส่วนเกิดนเหล่านี้สามารถทำได้โดยการออกกำลังกายเฉพาะส่วน การผ่าตัด หรือการจำกัดอาหารพร้อมกับการออกกำลังกาย นอกจากนี้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารบางประเภทยังสามารถช่วยลดไขมันที่สะสมตามร่างกายเหล่านี้ได้ เช่น สารคอนจูเกตเต็ด ไลโนแลอิก แอซิด (ซีแอลเอ : CLA) CAL ย่อมาจาก Conjugated Linoleic Acid เป็นกรดไขมันโครงสร้างพิเศษ จัอยู่ในกลุ่มกรดไขมันจำเป็นชนิดโอเมก้า-6 (Essential omega-6 fatty acid) ซึ่งเป็นกรดไขมันอีกรูปแบบหนึ่งของกรดไขมันไลโนเลอิก แอซิด (Linoleic acid) แต่มีโครงสร้างแตกต่างกันที่ตำแหน่งพันธะคู่ในโครงสร้างหลัก CLA เป็นผลิตภัณฑ์ในกลุ่มที่ช่วยควบคุมน้ำหนัก เป็นสารที่นิยมใช้มากในกลุ่มนักกีฬา เนื่องจากผลการศึกษาทางวิทยาศาสตร์โดยส่วนใหญ่พบว่า CLA สามารถทำให้ร่างกายเผาผลาญพลังงานที่ได้จากไขมันได้ดี ขณะเดียวกันยังคงมวลกล้ามเนื้อด้วย

ที่มา : Achieve, Feb2006